مهناز پرموز؛ افسانه صابر گرکانی؛ فریبا حنیفی
چکیده
چکیدههدف: کیفیت برنامه‌درسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفه‌های ارزشیابی کیفیت برنامه‌درسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامه‌درسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع ...
بیشتر
چکیدههدف: کیفیت برنامه‌درسی نقش مهمی در موفقیت و عملکرد تحصیلی دارد. در نتیجه، هدف این مطالعه بررسی وضعیت مولفه‌های ارزشیابی کیفیت برنامه‌درسی در مدارس ابتدایی شهر تهران بود.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمی) بود. جامعه بخش کیفی خبرگان و اساتید برنامه‌درسی شهر تهران بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه بخش کمی معلمان زن و مرد مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 23593 نفر بودند که طبق جدول کرجسی و مورگان تعداد 377 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته بودند که روایی مصاحبه‌ها با روش مثلث‌سازی تایید و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 83/0 محاسبه شد و روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 85/0 محاسبه شد. داده‌ها با روش‌های کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‌افزار MAXQDA و آزمون تی یک نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: یافته‌ها نشان داد که ارزشیابی کیفیت برنامه‌درسی در مدارس ابتدایی دارای 108 شاخص در 23 مولفه و 6 بعد شامل رویکرد سیستمی ارزشیابی کیفیت برنامه‌درسی (با 4 مولفه تفکر راهبردی، تعمیم‌پذیری اهداف، دریافت بازخورد اصلاحی و تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری)، ارزشیابی کیفی فعالیت‌ها (با 3 مولفه ارزشیابی فعالیت‌های انگیزشی، ارزشیابی فعالیت‌های کاربردی و ارزشیابی فعالیت‌های برنامه‌درسی)، کیفیت‌بخشی امکانات و فناوری‌های نوین (با 3 مولفه امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی و امکانات رفاهی)، کیفیت‌بخشی عوامل ساختاری (با 4 مولفه کمبود منابع و توزیع نامناسب، آینده‌نگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی و عدم انضباط کاری)، کیفیت‌سنجی اصول برنامه‌درسی (با 4 مولفه انعطاف‌پذیری، توالی برنامه‌درسی، سودمندی برنامه‌درسی و جامعیت برنامه‌درسی) و کیفیت‌سنجی مدیریت استراتژیک برنامه‌درسی (با 5 مولفه بهبود ظواهر برنامه‌درسی، بهبود محتوای برنامه‌درسی، انسجام برنامه‌درسی، ترسیم چشم‌انداز و رشد هویت ملی- مذهبی) بود. همچنین، مولفه‌های تفکر راهبردی، تعمیم‌پذیری اهداف، تسهیل فرآیند یاددهی و یادگیری، ارزشیابی فعالیت‌های انگیزشی، ارزشیابی فعالیت‌های کاربردی و ارزشیابی فعالیت‌های برنامه‌درسی، امکانات فرهنگی و ورزشی، امکانات آموزشی، امکانات رفاهی، کمبود منابع و توزیع نامناسب، آینده‌نگری ضعیف، ارتباطات فردی و سازمانی، انعطاف‌پذیری، توالی برنامه‌درسی، سودمندی برنامه‌درسی، بهبود ظواهر برنامه‌درسی، بهبود محتوای برنامه‌درسی، انسجام برنامه‌درسی، ترسیم چشم‌انداز و رشد هویت ملی- مذهبی در وضعیت مطلوب قرار داشتند، اما مولفه‌های دریافت بازخورد اصلاحی، عدم انضباط کاری و جامعیت برنامه‌درسی در وضعیت نامطلوب قرار داشتند (001/0P<).بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه برای متخصصان و برنامه‌ریزان آموزش‌وپرورش تلویحات کاربردی بسیاری دارد و آنان بر اساس نتایج این مطالعه می‌توانند گام موثری در راستای بهبود مولفه‌های ارزشیابی کیفیت برنامه‌درسی و به‌ویژه سه مولفه دریافت بازخورد اصلاحی، عدم انضباط کاری و جامعیت برنامه‌درسی بردارند.
